Spełnienie

Cóż trzeba więcej

nad samego Chrystusa,

co Drogą do Edenu Abby,

gdzie mistyczna agapa

za ostatnią bramą człowieczeństwa −

na szczycie spełnienia duszy,

co przytulona do policzka Oblubieńca

odnajduje skarb w białym niebie

na orbicie gwiazdozbioru miłości

w komunii Boga i człowieka –

w ogrodach wiecznego światła

i piękna Prawdy,

gdzie wiekuista symfonia

na chwałę Najwyższego,

co słodyczą rozkoszy niepojętej

Współczesne obrazy muzyczne - cz.4.

·        Edward Tuz

Studiował na Politechnice Świętokrzyskiej. W 1985 r. otrzymał uprawnienia Ministra Kultury i Sztuki do wykonywania zawodu artysty-plastyka.

Twórczość E. Tuza osadzona jest w tradycji klasycznego malarstwa o silnym, subiektywnym zabarwieniu. Jego obrazy pod względem warsztatowym są niezwykle starannie dopracowane, choć malowane bez użycia techniki komputerowej. Przenikanie dwu przestrzeni: zamkniętej − pomieszczenia i otwartej − krajobrazu marynistycznego, to element charakterystyczny i wyróżniający styl artysty.

Dużą część jego dorobku artystycznego stanowią obrazy o tematyce muzycznej: kompozycje przeniknięte kolorem, energią i magią, odbijające duży ładunek emocjonalny i wrażliwość. Struktura kompozycyjna tych dzieł odzwierciedla bogactwo przeżyć oraz nastrój wywołany percepcją utworów muzyki klasycznej takich, jak np. serenada Eine kleine Nachtmusic Wolfganga Amadeusza Mozarta czy tetralogia Pierścień Nibelunga Richarda Wagnera. W tego typu pracach artysta często maluje instrumenty muzyczne lub ich części, by stworzyć wieloznaczną, symboliczną w interpretacji kompozycję.

Przykładowe płótna Edwarda Tuza inspirowane muzyką, to: Pieśń o wolności; Pierścień Nibelunga; Nokturn; Paganini; Mahler; Blues; Brandenburski; Cierpienia wirtuoza; Rapsodia polska; Zawiedziona miłość;  Niemoc twórcza (obraz poniżej);

Wakacje muzyki kameralnej (obraz poniżej).

·        Marek Wagner

Ukończył Wydział Grafiki w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi. W młodości uczęszczał do szkoły muzycznej, stąd częsta obecność inspiracji dźwiękowych w jego pracach malarskich.

Przykład obrazu „muzycznego” stanowi Symfonia z północnego kraju (obraz poniżej).

Za pracę tę artysta otrzymał główną nagrodę − „Złotą nutę” w konkursie tarnowskiego BWA pod hasłem Tematy muzyczne w malarstwie w roku 1987. To abstrakcyjne dzieło plastyczne w wymowny sposób spaja element muzyczności z intymnością i bezkresem przestrzeni krajobrazu sugerowanego w tytule. Artysta skoncentrował się tu na wybranych, charakterystycznych elementach kompozycji dźwiękowej: prostocie firmy, chłodnej tonacji i symetrii warstwy tematycznej. Obraz zdaje się potwierdzać, że szmery, dźwięki i słowa, wywołując w atmosferze drgania o wartości czysto dynamicznej, stanowią dla twórczej fantazji artysty intuicyjny bodziec o charakterze chromatycznym.[1] 

...

W spojrzeniu artysty jest pewien rodzaj przenikliwości, hipnotycznego skupienia na wzór psychologa penetrującego duszę człowieka. Jednakże proces twórczy nie jest wyłącznie czystą dedukcją, postępowaniem według określonego wzoru matematycznego czy samą „mistyką”. Tworzenie, to nieustanny ruch. Artysta zmaga się nie tylko z formą, kolorem, materią, konstrukcją czy dźwiękiem, ale przede wszystkim z samym sobą. Poszukuje drogi, przekracza swe możliwości, ryzykuje − postulując coś nowatorskiego; a wszystko po to, by osiągnąć cel – spełnienie. Sztuka służy rozwojowi osobowości, stając się odbiciem tajemnicy człowieka.

---

[1] Enrico Prampolini [w:] Ch. Baumgarth, Futuryzm, Warszawa 1987, s. 298.

Współczesne obrazy muzyczne - cz.3.

·        Lucjan Orzech

Studiował na Wydziale Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni prof. Adama Marczyńskiego.

W swojej twórczości łączy wrażliwość malarską z zamiłowaniem do muzyki, której jest gorliwym melomanem[1]. Twierdzi, że obraz jest jak utwór muzyczny, który artystycznie istnieje tylko wówczas, kiedy ma własną dramaturgię. Jak każda kompozycja muzyczna musi posiadać temat (ekspozycję), przetworzenie, kulminację i kadencję (rozwiązanie, zakończenie).

„Muzyczne” obrazy Lucjana Orzecha mają charakter metafizyczny, transcendentny i poetycki. Odbijają świat wewnętrznych refleksji artysty o sztuce, jego filozofię życia oraz indywidualny język twórczy. Zdają się potwierdzać motto Jonasza Sterna, że malarstwo trzeba słyszeć, a dźwięk trzeba widzieć.

Do dzieł artysty, inspirowanych muzyką, należą np. Aria i Quartetto pizzicato (obraz poniżej).

W tym drugim dziele, tłumaczonym dosłownie jako „szarpany kwartecik” malarz stworzył kompozycję plastyczną złożoną z czterech identycznych kwadratów, pełniących symbol kameralnego zespołu instrumentalistów − kwartetu smyczkowego. Każdy z nich dopełnia pozostałe tak, jak w muzyce głos stanowi kontrapunkt w polifonii, tworząc spójną całość kompozycyjną. Lekką artykulację pizzicato[2] symbolizują na płótnie swobodnie rozsypane ciemne, wąskie kreseczki. Ascetyczna kolorystyka dzieła plastycznego, jak i oszczędna geometryzacja formy sugerują, że artystę zainspirowała muzyka nietuzinkowa, oryginalna i głęboka w wyrazie.

·        Stanisław Marek Tabisz

Studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni prof. Juliusza Joniaka i prof. Tadeusza Brzozowskiego.

Tematy muzyczne w twórczości artysty są bardzo częste i stanowią integralną część jego drogi artystycznej. Swą wyobraźnię i wrażliwość kształtował bowiem od najmłodszych lat w szkole muzycznej. Ponadto śpiewał w „Piwnicy pod Baranami”, gdzie wykonywał również scenografię do wielu koncertów.

Jego „muzyczne” obrazy są abstrakcyjne, uproszczone w formie, o wieloznacznej treści. Artystę inspiruje głównie muzyka klasyczna, m.in. twórczość współczesnego kompozytora Zbigniewa Preisnera. Przykładem jest Requiem dla Polski, nagrodzone w 1989r. główną nagrodą − „Złotą nutą” w konkursie tarnowskiego BWA pod hasłem Tematy muzyczne w malarstwie.

W moim subiektywnym odczuciu dzieło to ma głęboką wymowę i nawiązuje do przemian politycznych, jakie wówczas przeżywała Polska. Artysta wykorzystał w swym obrazie temat muzyczny, by zwrócić uwagę na ważność upadku komunizmu oraz na wiarę w odrodzenie narodu. Tytułowa „msza żałobna” w sposób symboliczny wyraża zamknięcie dramatycznego rozdziału dotyczącego historii naszego kraju. Za pomocą powagi granatowego kolorytu i migoczących w oddali okręgów, niczym talerzy perkusji wybijających mroczny rytm konduktu, artysta chce pogrzebać dawny, zły ustrój. Z mroku otchłani wyłaniają się czerwone płomyki rozświetlające obraz − znaki nadziei na lepszą przyszłość. Jednocześnie stanowią one symbol buntu, przelanej krwi i modlitw narodu.

---

[1] Lubi amatorsko grać na skrzypcach.

[2] Dosł. „szarpiąc”; dotyczy to sposobu wydobycia dźwięku za pomocą szarpania strun palcami, zamiast gry smyczkiem.

Współczesne obrazy muzyczne - cz.2.

·        Andrzej Kmiecik

Studia artystyczne ukończył w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu na Wydziale Malarstwa w pracowni doc. Wandy Gołkowskiej.

Tytuły jego „muzycznych” obrazów są zaczerpnięte z konkretnych utworów muzyki rockowej. W swoich pracach, inspirowanych tego typu utworami, odsłania kosmiczną przestrzeń zrodzoną w wyobraźni.

Przykładowy obraz inspirowany muzyką, to White Horses – Rolling Stones, za który A. Kmiecik otrzymał II nagrodę na konkursie pod hasłem Tematy muzyczne w malarstwie, zorganizowanym w 1986 r. przez BWA w Tarnowie.  

Dzieło reprezentuje oryginalny sposób plastycznej interpretacji muzyki rozrywkowej. Kompozycję tworzą rozsypane, jakby w stanie nieważkości, rozświetlone drobne motywy (kropki, kreski, gwiazdki, wężyki...), spokojnie kołyszące się w granatowej otchłani kosmicznej, symbolizującej wspaniały koncert. Zaczarowana na płótnie muzyka emanuje tęsknotą artysty za pełną wolnością.

·        Janina Kraupe-Świderska

Należy do najwybitniejszych artystek polskich XX wieku. Studiowała malarstwo i grafikę w krakowskiej akademii pod kierunkiem doc. Pawła Dadleza, prof. Eugeniusza Eibischa, prof. Wacława Taranczewskiego, doc. Andrzeja Jurkiewicza i prof. Konrada Srzednickiego, a także u prof. Fryderyka Pautscha w Kunstgewerbeschule (ze względu na okupację). Od 1958 r. jest członkiem Grupy Krakowskiej.

Prace artystki często wiążą się z  poezją, muzyką, filozofią i magią.

Twórczość plastyczna J. Kraupe-Świderskiej, która powstała z inspiracji muzycznych, kryje w sobie brzmienie świata przyrody. Kontemplacja charakterystycznych diagramów tych kompozycji prowadzić może do wyjątkowych wrażeń, doświadczeń nie tylko wzrokowych, ale i „akustycznych”.

Przykładowe prace artystki o tematyce muzycznej, to: Zapis do Jana Sebastiana  Bacha; Tancerze; Jesienne divertimentum; Finał symfonii; Złota symfonia; Symfonia anielska; Preludia Chopina; Scherzo (obraz poniżej).

W mojej subiektywnej ocenie ten ostatni z wymienionych obraz stanowi wzór bardzo świadomej i przekonującej pracy w odniesieniu do badania sfery muzyczności i korelacji sztuk. Tytułowy „żart” (po włosku scherzo) utrzymany jest w żywiołowej tonacji dynamicznych motywów. W tym typowo „akustycznym” temacie wyczuwa się taneczny, powtarzalny rytm figur barwnych oraz radosny charakter kompozycji. Ostre niebieskie zygzaki zestawione w kontraście z czerwonymi na tle ognistej kolorystyki obrazu, sugerują burzliwy dialog różnych grup instrumentów (np. chordofonów z aerofonami). Spójność struktury i konsekwencja konstrukcji formy wskazują na klasyczną budowę interpretowanej muzyki. Dynamika kreski i koloru odzwierciedlają zaś temperament wykonania i żywiołową agogikę utworu muzycznego, który zainspirował artystkę.