„Pieśń o winnicy” to poemat znajdujący
się w piątym rozdziale Księgi Izajasza. Ten krótki tekst, choć obejmuje
zaledwie 7 wersetów, jest zaliczany do literackich arcydzieł Starego
Testamentu. Treścią utworu jest relacja jaka istnieje pomiędzy Bogiem a Jego
ludem. Ów związek jest przedstawiony za pomocą obrazu winnicy i jej Właściciela.
Winnicą jest lud: wg 5,7 dom Izraela,
ze szczególnym uwzględnieniem mieszkańców Judy – szczep, o który [Jahwe] troszczy się z miłością. Właścicielem wg
5,7 jest PANA Zastępów, czyli Jahwe. Więź, która łączy Właściciela z winnicą
jest szczególna i dynamiczna. Werset 7 wskazuje, że pieśń jest przypowieścią.
Analizując poruszaną perykopę można dostrzec,
że tłem Izajaszowej „Pieśni o winnicy” jest język odniesień
małżeńsko-rodzinnych.
Rozważając postawę Opiekuna winnicy
można wyróżnić następujące Jego cechy:
-
kocha on swoją winnicę (5,1),
-
troszczy się o nią (5,2a - okopał ją,
oczyścił z kamieni),
-
obdarzył łaskami (5,2 - zasadził winorośl
szlachetną..., nawet w niej tłocznię sporządził),
-
otacza ją opieką (5,2b – Pośrodku
zbudował strażniczą wieżę),
-
obdarzył ją zaufaniem (5,2c – oczekiwał,
że wyda mu dobre winogrona),
-
zastanawia się, co może jeszcze uczynić dla winnicy, niejako „martwi się”
(5,4),
-
jest cierpliwy w oczekiwaniu na owoce (5,4 - czekałem).
Rozważając postawę ludu w obrazie
winnicy zauważamy następujące elementy:
-
zawiodła swego Pana (5,2c i 5,4c – zrodziła
cierpkie jagody [zamiast dobrych winogron]), a przejawia się to w tym, że
-
lud dopuścił się bezprawia (5,7b) (nie przestrzegał
przymierza „ślubnego”, jakie Jahwe zaofiarował i zawarł z Izraelem pod
Synajem),
-
ponadto lud wydał krzyk grozy (5,7b)
zamiast sprawiedliwości,
-
ponosząc konsekwencje własnego zła winnica staje się:
·
słaba
(bo wg 5,5 jest pozbawiona ogrodzenia i muru, narażona na ogień i
niebezpieczeństwo zewnętrzne),
·
bezowocna
(bo wg 5,6 staje się pustkowiem),
·
zaniedbana
(bo wg 5,6 zarośnięta chwastami),
·
głodna
Boga (bo wg 5,6 pozbawiona deszczu).
Opowiadanie zbudowane jest
na dwóch planach: pierwszy – to obraz zabiegów Właściciela winnicy, drugi:
relacja Jahwe – naród izraelski.
Można
wyciągnąć wniosek, że „Pieśń o winnicy” to zręcznie skonstruowana parabola
prawna, mówiąca o nieodwzajemnionej miłości, przeciwstawiająca bezgraniczne
zatroskanie Boga - grzesznemu postępowaniu Jego ludu (w wykroczeniach
społecznych) oraz zapowiadająca nadchodzący sąd. Izajasz opowiada o trosce, jaką
Bóg otacza swój lud. Wskazuje na Jego zawód, bo zamiast spodziewanego szacunku,
miłości i braku krzywd względem innych ludzi, lud dopuścił się nieprawości,
której konsekwencją jest zagłada. Poemat, który otwiera obraz szczęścia i
miłosnej opieki Bożej nad winnicą, wieńczy wizja dramatycznego finału z powodu
niewdzięczności Narodu Wybranego odrzucającego miłość Boga i Jego prawa.
Motyw winnicy, zastosowany w pieśni,
przewija się przez cały Stary Testament. Temat winnicy Bożej (w tym winnicy
niewdzięcznej), jako symbolu Izraela, tak dobrze znany z pieśni Izajasza (por. Iz 27,2-5), spotykany jest i u innych proroków,
takich jak: Ozeasz (Oz 10,1), Jeremiasz (Jr 2,21; 5,10; 6,9; 12,10) czy Ezechiel (Ez 15,1-8; 19,10-14). Jednocześnie znajduje oddźwięk w
Księdze Powtórzonego Prawa (Pwt 32,32n), Psalmach (Ps 80[79],9-17) i w Księdze Syracha (Syr 24,17). Sam Izajasz powraca jeszcze do tego
tematu w pieśni nowej (Iz 27,2-6;
42,10; por. Ap 5,9; 14,3), aby zapowiedzieć zwycięstwo Bożej miłości.
W Nowym Testamencie Jezus nazywa sam siebie
szczepem winnym, a ludzi tworzących Kościół (swą mistyczną oblubienicę) –
latoroślami (J 15,1-8). Tym samym obraz winnego krzewu posłużył Chrystusowi do
ukazania własnej roli pośrednika życia Bożego i dawcy miłości. W przypowieści o
dzierżawcach winnicy Jezus (Mt 21,33-46; Mk 12,1-12; Łk 20,9-19) podkreślił
szczególną odpowiedzialność przywódców narodu: nauczycieli Pisma i kapłanów.
Izajaszowa przypowieść mówi o relacji Boga – Izrael,
ale także o stosunku Boga i każdego człowieka, podkreślając, że Pan wciąż
oczekuje naszego nawrócenia i nie przestaje kochać.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz