Tematyka muzyczna w sztuce - cz.4.

·        Ikonografia dotycząca wykonywania muzyki w różnych miejscach i sytuacjach:

1)    Lekcja muzyki, przedstawiana już w starożytności na ceramice greckiej, w XVII wieku stała się jednym z typowych tematów holenderskiego malarstwa rodzajowego. Przykłady:

-          Phintias, Lekcja muzyki - hydria czerwonofigurowa (510 p.n.e.),

-          Jan Vermeer van Delft, Lekcja muzyki (ok. 1662);

2)    Ikonografia domowego koncertu kładła nacisk na jedność i zgodę panujące w rodzinie. Przykłady:

-          Jan Miense Molenaer, Portret rodzinny (ok. 1635),

-          Jacob Jordaens, Młodzi grają na flecie to, co starzy śpiewali (1638);

3)    Podobnie przedstawianie na obrazach zwyczaju wspólnego muzykowania w gronie przyjaciół symbolizowało doskonałą harmonię. Przykłady:

-          Gerrit van Hornhorst, Koncert na balkonie (1622),

-          Valentin de Boulogne, Koncert (1628-1630);

4)    Obrazowanie muzyki wykonywanej w plenerze często stawało się metaforą miłości bądź przynależności człowieka do natury. Przykład:

-          Henri Matisse, Radość życia (1905-1906);

5)    Koncerty zwierząt (małp, kotów i ptaków), typowe dla siedemnastowiecznego malarstwa flamandzkiego, stanowiły parodię spotkań muzyków, brzmienia instrumentów lub śpiewu wokalistów. Przykład:

- Jan van Kessel, Ptasi koncert (1660-1670);

6)    Instrumenty muzyczne wędrownych grajków, ślepców, kalek i żebraków uwydatniały ubóstwo osób żyjących na marginesie społeczeństwa. Przykłady:

-          Georges de La Tour, Bójka wśród wędrownych muzykantów (1620-1625),

-          Honoré Daumier, Grający na organach Barbieriego (1864-1865);

7)    Muzyka liturgiczna związana z życiem duchowym człowieka, pojawiała się głównie w dziełach przedstawiających doniosłe momenty historyczne, śluby zakonne albo przyjmowanie sakramentów przez władców. Przykład:

-          Claudio Coello, Najświętszy sakrament (1690);

8)    Muzyka dworska towarzyszyła świętom i uroczystym przyjęciom, przy okazji których książęta i monarchowie manifestowali swoją władzę i przepych. Przykłady:

-          Anton Domenico Gabbiani, Wielki książę Ferdynand ze swoimi muzykami (ok. 1686),

-          Adolph van Menzel, Koncert Fryderyka II na flet (1850-1852);

9)    Związki muzyki z teatrem doprowadziły do narodzenia teatru operowego, w którym muzyka instrumentalna łączyła się z popisami wokalnymi śpiewaków oraz wynalazkami scenografii barokowej. Powstawały więc malowidła i ryciny dokumentujące piękno sal teatralnych i występy artystów. Przykłady:

-          Marco Ricci, Próba opery (ok. 1709),

-          Pietro Domenico Olivero, Wnętrze Teatro Regio w Turynie (ok. 1753);

10)           Zestaw instrumentów, liczba wykonawców i sposób rozmieszczenia orkiestry były ściśle uzależnione od wymagań stylistycznych i formalnych obowiązujących w poszczególnych epokach, o czym świadczą m.in. dzieła sztuki. Przykłady:

-          Heinrich von Meissen dyryguje muzykami, miniatura z Kodeksu z Manesse (1310-1330);

-          Hans Mielich, Orlando di Lasso dyryguje orkiestrą dworską w Monachium (1565-1570),

Raoul Dufy, Wielki koncert (1948).[1]  

---

[1] Materiały zaczerpnięte z: A. Ausoni, Muzyka. Leksykon. Historia, sztuka, ikonografia, Wyd. Arkady, Warszawa 2007.