Filozofia osoby - cz.8.

Ad.c) Wolne działanie (akty woli)

Wola to zdolność pożądania tego, co uprzednio zostało poznane jako dobro. Podstawową cechą woli jest jej wolność (brak zdeterminowania), która może być:

- zewnętrzna (wolność od przymusu pochodzącego z zewnątrz),

- wewnętrzna (wolność wewnętrzna, pomimo np. przymusu zewnętrznego, stąd jest ona najbardziej właściwa woli).

Wolność ludzka nie jest absolutna (bo ta jest właściwa tylko Bogu), stąd nie może:

- uczynić wszystkiego, co chce,

- uczynić coś z niczego,

- nie może ustanowić tego, co dobre, a co złe.

Cztery rzeczy dowodzące, że człowiek posiada wolność ludzką (do jakiej usprawnia go dusza), to:

1. Człowiek jest tego świadomy, podejmując wybory i działania.
2. Ma poczucie sprawczości i odpowiedzialności.
3. Różni ludzie różnie się zachowują w tej samej sytuacji (człowiek panem swych działań; nie ma zdeterminowania).
4. Prawodawstwo, system kar i nagród.

Ad.d) Mowa

Wyróżniamy następujące rodzaje mowy:

1. artykułowaną

- fonetyczną (dźwiękową, głosową) – polegającą na posługiwaniu się samogłoskami i spółgłoskami zgodnie z zasadami gramatyki i logiki.

Aby mogła ta mowa zaistnieć musi być aparat mowy oraz mózg (zdolność myślenia). Mowa nie jest zdeterminowana, ponieważ myślenie człowieka może się uzewnętrzniać w różnych językach. Mowa jest czymś wtórnym do myślenia (ma charakter nadrzędny, instrumentalny), bo tworzonym po myśleniu (może być też wyrażona w nowym języku - esperanto). Mowa jest funkcją i wyrazem ludzkiego myślenia, ludzkiego ducha;

- graficzną (czyli pismo: alfabetyczne oraz niealfabetyczne – obrazkowe, np. hieroglify, lub pojęciowe, np. znaki chińskie);

2. nieartykulowaną (szersze znaczenie mowy przez: mimikę, gesty, znaki).