Teologia moralna szczegółowa - cz.1.

1. Cnota religijności – definicja, wezwanie, akty religijności

Człowiek jest istotą religijną z natury. Posiada wolną wolę i rozum, ciało i duszę. Dusza stanowi czynnik boski w człowieku, dzięki któremu może on otworzyć się na Boga i na rzeczywistość transcendentną. Człowiek jest więc istotą transcendentną.

Cnota religijności to nadprzyrodzona zdolność dana człowiekowi do prowadzenia dialogu z Bogiem.

Religijność = rozum, wola i uczucia.

Wewnętrzne usposobienie (w postaci dialogu człowieka z Bogiem), do jakiego uzdalnia wiara, jest rdzeniem moralnej cnoty pobożności.

Człowiek jest wezwany, zaproszony do postawy głębokiej czci wobec Boga w aktach kultu.

Do aktów religijności zaliczamy:

1. Adorację

Z adoracji wynika dziękczynienie, podziw dla Boga, kontemplacja Jego piękności, modlitwa o przyjęcie Jego Królestwa i spełnienie się Jego Woli.

2. Modlitwę

- prośby (błagalną),

- dziękczynną,

- pokutną,

- modlitwę Kościoła (liturgia godzin - brewiarz),

Modlitwa jest wzniesieniem duszy do Boga (jak powiedział św. Jan Damasceński). Modlitwa jest oddechem duszy.

Prośby godziwe: o zbawienie (można o nie prosić w sposób bezwzględny). O inne dobra prosimy Boga warunkowo (o ile nie przeszkodzą w drodze do zbawienia).

Należy modlić się w duchu Jezusa (według Jego świętej woli), wytrwale, w postawie pełnej szacunku, pokornie, zdając się na Wolę Bożą, ufnie.

Wdzięczność jest zarazem modlitwą, jak i postawą.

Modlitwa pokutna jest ekspiacyjna, przebłagalna.

Modlitwa jest środkiem nawrócenia do Pana. Nawrócenie (metanoia) to proces dynamiczny.

Liturgia godzin (liturgia uświęcania czasu) to modlitwa, aby wszystkie pory dnia i nocy uświęcić przez uwielbienie Boga.

3. Ofiarę

Ofiara – bezinteresowny dar. Jest też ponoszenie ofiary w razie np. wypadku.

Bóg nie potrzebuje darów w tym sensie, jak my sobie je składamy. One nie są Mu przydatne. Przez składanie Mu darów chcemy tylko Bogu okazać kult, uwielbienie, dziękczynienie i przebłaganie. Składanie daru ma sens symboliczny. 

Rodzaje sensu sakralnego ofiary:

- szeroki: wszystkiemu w życiu można nadać wartość ofiary i złożyć to Bogu,

- wąski: to akty bezpośrednie samej cnoty religijności (każda czynność religijna),

- ścisły: akty oficjalne o charakterze społecznym i uroczystym.

Wszystkie liczne ofiary Starego Testamentu miały przygotować ludzkość na najwyższą, najważniejszą, Najświętszą Ofiarę Jezusa Chrystusa. Całe Jego życie można uznać za doskonały dar ofiarny.

Ofiara z życia to ofiara w sensie ścisłym.

Cechy ofiary Jezusa:

- jedyna,

- najdoskonalsza,

- najwyższa,

- prawdziwa,

To też Ofiara nadal składana, Eucharystyczna – jako przypomnienie, uobecnienie Ofiary Krzyżowej.

4. Śluby (przyrzeczenia)

Ślub to ścisłe zobowiązanie w stosunku do Boga.

Warunki ważności ślubu:

- ślubujący ślubuje w sposób rozważny to, co od niego zależy,

- ślub ma charakter czegoś dobrego,

- jest czynnością dobrowolną (przemyślaną decyzją),

- jest czynnością świadomą.

Sens praktyki ślubowania:

Ślub jest wyrazem i afirmacją wolności przez oddanie się miłości. Jest wyrazem uwielbienia Boga, objawem pobożnej żarliwości, a jednocześnie stwierdzeniem żywej wiary i wspaniałomyślnej miłości ku Bogu.

Rodzaje ślubów:

- osobowe i rzeczowe,

- jednorazowe, czasowe i wieczyste,

- bezwarunkowe i warunkowe,

- prywatne i publiczne.

Niedotrzymanie ślubu publicznego jest grzechem ciężkim.

Ustanie zobowiązania (ślubu):

- przyczyny wewnętrzne (np. śmierć współmałżonka),

- przyczyny zewnętrzne: akty jurysdykcyjne władzy (dyspensa, unieważnienie, zawieszenie).