Renesansowe dzieło Leonarda da Vinci (1452−1519):
Madonna Benois[1]
to obraz o tematyce religijnej, który powstał w latach 1478−1480. Zostało więc
rozpoczęte, gdy artysta miał zaledwie 26 lat. Fakt ten nie przeszkodził jednak
malarzowi w przekazaniu w nim w całości własnego stylu. Przy realizacji dzieła młody
Leonardo zastosował laserunek[2]
oraz technikę sfumato[3].
Ujęcie tematu zaskakuje spontanicznością,
świeżością, realnością, naturalnością, dynamiką i żywotnością przedstawionych
postaci: Maryi i Dzieciątka. Matka Jezusa jest ukazana jako bardzo młoda, niezwykle
radosna, skromna dziewczyna, która bawi się ze swoim Synkiem. Ubrana jest w
niebieską suknię symbolizującą duchowość, transcendencję, nieśmiertelność,
spokój i misterium nieba. Chłopczyk natomiast jest nagi. Jego twarz wyraża wielką
uwagę i skupienie charakterystyczne dla niemowląt poznających i odkrywających jakąś
nową dla siebie rzecz. Scena jaką obserwujemy jest zarówno prosta, zwyczajna,
jak i dynamiczna. W przypadku omawianego dzieła Jezus, siedząc na kolanach
mamy, całkowicie skupia się i obserwuje kwiat passiflory[4]
(o czterech krzyżujących się płatkach), który trzyma Maryja. Roślina symbolizuje
Ukrzyżowanie. Relacja matki i dziecka została uchwycona w kompozycji malarskiej
poprzez bliskości dłoni obu Postaci.
Obraz Madonna Benois Leonarda da Vinci jest bardzo realistyczny. Emanuje
ciepłem, miłością i poczuciem bezpieczeństwa. Malarz dokonał dzięki niemu epokowego
kroku naprzód w dziedzinie malarstwa podejmując się szczegółowej analizy uczuć i
zachowania Maryi i Dzieciątka. Jego sposób przedstawienia sceny jest całkowicie
nowy i odbiegający od panującego wówczas surowego schematu w ukazywaniu tych
dwu Postaci. Madonna została zobrazowana w sposób naturalny i bardzo ludzki. Artysta
wyraził więc prawdę i swoje przekonanie, że Maryja była niezwykle bliska
człowiekowi. Podobnie i Jezus. W Dzieciątku malarz ukazał piękno i głębię misterium
bycia Synem Człowieczym. Leonardo da Vinci oddał zatem rzecz niebywałą:
podniosły, religijny temat zobrazował bazując na naturalności i spontaniczności
zachowania matki i jej dziecka. Tym samym przekazał prawdę, że wiara łączy się
z codziennością. W takim ujęciu tematu zaprasza do odnalezienia piękna i głębi
wyrazu. Dokonana przez artystę analiza psychologiczna Bohaterów obrazu stoi
więc na pierwszym miejscu w perfekcyjnym malarstwie genialnego Leonarda da
Vinci. Dodać jednocześnie należy i aspekt kolorystyczny dzieła. Otóż obie
Postaci „emanują” ciepłym, Bożym światłem, „promieniując” wzajemną miłością i
dobrem. Ich blask kontrastuje z ciemnym tłem pomieszczenia, w którym się
znajdują. Jedynie z prawej strony widzimy jasność okna, dzięki czemu przedstawiona
scena posiada dodatkowe światło wzbogacające kompozycję. Okno to symbol otwarcia
na Bożą miłość. Światło z okna wskazuje zaś na Boga-Ojca czuwającego nad Świętą
Rodziną.
[1] Tytuł obrazu
nawiązuje do nazwiska jego ostatniej prywatnej właścicielki: pani Benois –
Rosjanki, żony francuskiego malarza Aleksandra Benois, działającego w Sankt
Petersburgu. Funkcjonuje też inny tytuł dzieła: Madonna z kwiatem – wg Wielka
kolekcja sławnych malarzy. Leonardo da Vinci. 1452-1519, Wyd. Oxford Educational,
Poznań 2006, s. 31.
[2] Laserunek –
przeźroczysta lub półprzeźroczysta warstwa farby zmieniająca ton lub barwę
niższych warstw obrazu, zwłaszcza olejnego; nakładanie
cienkiej warstwy farby olejnej na poprzednią podmalówkę poszczególnych partii
obrazu; efekt bardzo subtelnej gry przeświecających kolorów – zob. H.
Hohensee-Ciszewska, ABC wiedzy o plastyce,
WSiP, Warszawa 1991, s. 48.
[3] Sfumato – w
malarstwie olejnym łagodne przejście z partii ciemnych do jasnych, którego
mglistość daje miękki efekt kolorystyczny; cień
modelujący bryłę w malarstwie przedstawiającym, tak zwiewny jak dym - H.
Hohensee-Ciszewska, ABC…, s. 82.
[4] Passiflora
należy do gatunku męczennicy. Jest
kwiatem tropikalnych pnączy z Ameryki podzwrotnikowej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz